1. Khái quát về biến đổi khí hậu
a) Khái niệm biến đổi khí hậu
Theo Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu: Biến đổi khí hậu là sự thay đổi của khí hậu được quy trực tiếp hoặc gián tiếp do hoạt động của con người làm thay đổi thành phần khí quyển toàn cầu, cộng thêm vào khả năng biến động tự nhiên của khí hậu.
Theo Luật Khí tượng thủy văn 2015: Là sự thay đổi của khí hậu trong thời gian dài do tác động của điều kiện tự nhiên và hoạt động con người, biểu hiện bởi nóng lên toàn cầu, mực nước biển dâng và gia tăng các hiện tượng khí tượng thủy văn cực đoan.
=> Tóm lại: Biến đổi khí hậu là sự thay đổi của toàn bộ hệ thống khí hậu (sinh quyển, khí quyển, thủy quyển, thạch quyển).
b) Nguyên nhân Biến đổi khí hậu ở TP. Hồ Chí Minh
| Nhóm Nguyên nhân | Chi tiết |
| Chủ quan (Hoạt động con người) | Sản xuất công nghiệp, sử dụng nhiên liệu hóa thạch, giao thông dày đặc, phân hủy rác thải gây gia tăng CO2 và khí độc. Đô thị hóa làm giảm mật độ cây xanh, khai thác nước không hợp lý. |
| Khách quan (Tự nhiên) | Sự thay đổi trong hoạt động của Mặt Trời, quỹ đạo Trái Đất, sự dịch chuyển của các châu lục. |
2. Ảnh hưởng của Biến đổi khí hậu, Thiên tai đối với TP. Hồ Chí Minh
TP. Hồ Chí Minh được dự báo là vùng bị ảnh hưởng nặng nề, tổn thương nghiêm trọng do mật độ dân số và mức độ đầu tư hạ tầng rất cao. BĐKH là nguy cơ thiên tai lớn nhất.
a) Tác động đến môi trường tự nhiên
Nhiệt độ tăng: Nhiệt độ, lượng mưa, mực nước đều có xu thế tăng. Nhiệt độ trung tâm đô thị tăng 0,5 độ C (kèm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị).
Nguy cơ ngập úng: Dự báo nếu nước biển dâng 100 cm, TP.HCM có khoảng 20% diện tích bị ngập. Các huyện ngoại thành (Bình Chánh, Củ Chi, Nhà Bè, Hóc Môn) bị ảnh hưởng nhiều nhất.
Xâm nhập mặn: Độ mặn tăng cao và xâm nhập sâu trên các sông Sài Gòn, Đồng Nai, Vàm Cỏ, gây khan hiếm nước và mặn hóa đất nông nghiệp.
b) Tác động đến kinh tế – xã hội
| Lĩnh vực | Tác động Tiêu cực |
| Kinh tế | Hầu hết các Khu công nghiệp (KCN Hiệp Phước, Phong Phú, Lê Minh Xuân, Khu Công nghệ cao) có nguy cơ ngập nặng (có thể mất tới 67% diện tích). Nông, lâm, thủy sản bị ảnh hưởng nặng nề nhất do ngập úng, xâm nhập mặn. Hạn hán, giảm nguồn cung cấp nước. |
| Giao thông | Mạng lưới đường bộ dễ bị hư hỏng do ngập cực đoan, gây gián đoạn kinh tế và lưu thông hàng hóa. Giao thông thủy bị ảnh hưởng do bồi đắp lưu vực, sạt lở bờ sông. |
| Xã hội & Dân cư | Thiên tai (lũ lụt, bão) gây mất mát nguồn sống, thiệt hại nhà ở. Gây xu hướng chuyển dịch dân số từ vùng trũng thấp. Cơ sở hạ tầng y tế, giáo dục gặp khó khăn, gia tăng số người mất việc làm. |
| Nhóm Dễ bị Tổn thương | Dân cư nghèo, người tị nạn/di dân, người già/trẻ em, người khuyết tật dễ bị tổn thương nhất do cơ sở hạ tầng và khả năng ứng phó kém. |
| Sức Khỏe | Gia tăng dịch bệnh (tiêu chảy, sốt xuất huyết, cúm...) do ô nhiễm và nhiệt độ tăng. Tăng tần suất thời tiết cực đoan gây chấn thương, tử vong và các vấn đề sức khỏe tâm thần. |