1.Khái quát về di sản văn hóa tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu

Hình thành trong quá trình khai phá, xây dựng, bảo vệ vùng đất này của các thế hệ cha ông, được trao truyền, kế thừa sáng tạo từ nhiều thế hệ cho đến ngày nay và trở thành dấu ấn lịch sử – văn hoá địa phương.

Từ hàng ngàn năm trước, vùng đất Bà Rịa – Vũng Tàu là nơi giao lưu, hội tụ các dòng văn hoá từ nhiều vùng miền khác nhau. Di sản văn hóa tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu là sự kết hợp, tiếp biến (tiếp thu, biến đổi) đa dạng văn hoá của các dân tộc Chơ Ro, Hoa, Khmer, Kinh (Việt), Mạ,...

Di sản văn hóa tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phong phú, đa dạng về loại hình, thể hiện bản sắc văn hoá của cộng động,bao gồm cả vật thể và phi vật thể tiêu biểu:

           +Về di sản vật thể nổi bật gồm: Khu di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia đặc biệt Nhà tù Côn Đảo, Di tích Bạch Dinh, và Bảo vật quốc gia Mặt nạ vàng Giồng Lớn.

           +Về di sản phi vật thể, tỉnh có nhiều lễ hội cầu an, cầu ngư, cầu mùa và các lễ hội dân tộc, cùng với văn học truyền miệng phong phú như Sự tích núi Ông Trịnh, núi Thị Vải và các truyền thuyết Chơ Ro.

Đặc biệt,di sản văn hóa còn là sự kết hợp hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên và công trình kiến trúc,tạo nên các danh lam thắng cảnh nổi tiếng như: di tích danh thắng Thích Ca Phật Đài (thành phố Vũng Tàu), di tích thắng cảnh Dinh Cô (huyện Long Điền),…

Di sản văn hóa tại Bà Rịa – Vũng Tàu, đặc biệt là văn hóa phi vật thể,có sức sống mạnh mẽ và được cộng đồng bảo tồn, phát huy. Các lễ hội lớn như Nghinh Ông Thắng Tam (Vũng Tàu) và Dinh Cô (Long Hải) không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn trở thành lễ hội tiêu biểu của cả Nam Bộ. Những lễ hội này thể hiện tính nhân văn sâu sắc và văn hóa biển đậm nét của tỉnh, với ước nguyện chung là "quốc thái, dân an", mưa thuận gió hòa, và mùa đánh bắt bội thu. Ngoài ra, văn hóa biển Bà Rịa – Vũng Tàu còn được thể hiện rõ trong các lĩnh vực khác như kinh tế (đánh bắt, chế biến thủy sản) và ẩm thực (hải sản).

  2.Giá trị các di sản văn hóa tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu

a.Về giáo dục

Với số lượng lớn các di tích lịch sử, lễ hội truyền thống,… tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có lợi thế trong tiến hành những hình thức giáo dục giá trị của các di sản như: Tổ chức hoạt động ngoại khóa, dạy học tại nơi có di sản văn hoá, tổ chức tham quan các di tích lịch sử,… Qua đó, góp phần giáo dục thế hệ trẻ ý thức gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hoá, tình yêu quê hương, xóm làng, sống có trách nhiệm với cộng đồng nơi mình sinh sống,...

b.Về giá trị du lịch

Đối với ngành du lịch, “di sản văn hoá và thiên nhiên là nguồn tài nguyên du lịch đặc biệt… của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu”. Nhiều di sản văn hoá ở tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã trở thành địa điểm thu hút nhiều du khách địa phương và trong nước, góp phần làm đa dạng hoá các loại hình du lịch. Từ đó, tạo thêm nguồn thu cho địa phương, tăng nguồn vốn để đầu tư tôn tạo trở lại các di tích lịch sử trên địa bàn tỉnh.

c.Về giá trị văn hóa

Đối với ngành văn hoá, di sản văn hoá góp phần xây dựng và phát triển văn hoá, con người Bà Rịa – Vũng Tàu vì sự phát triển vững bền của địa phương,…