1.Một số cây trồng,vật nuôi chủ yếu ở tỉnh Bình Dương

a.Cây trồng

Cây trồng chủ yếu gồm cây lâu năm,cây hằng năm và cây ăn quả

·       Cây lâu năm

Cây lâu năm gồm cao su, điều, hồ tiêu,... chiếm 82,8% (135 332,6 ha) diện tích trồng trọt toàn tỉnh năm 2020. Diện tích trồng cây cao su chiếm 93,6%, được trồng chủ yếu ở huyện Dầu Tiếng, huyện Phú Giáo, huyện Bắc Tân Uyên. Cây hồ tiêu được trồng nhiều ở thị xã Tân Uyên, huyện Bàu Bàng. Cây điều được trồng nhiều ở huyện Phú Giáo, huyện Bắc Tân Uyên.

Năm 2020, huyện Phú Giáo có diện tích trồng tiêu chiếm hơn 83,8% và diện tích trồng điều chiếm 69,6% so với toàn tỉnh.

·       Cây hằng năm

Cây hàng năm gồm lúa, ngô, sắn (khoai mì),… chiếm 12,8% (20 913,3 ha) diện tích trồng trọt toàn tỉnh năm 2020. Trong đó chủ yếu là diện tích trồng lúa chiếm 29,9%, sắn chiếm 19,8%, còn lại là các loại cây khác. Lúa được trồng nhiều nhất ở thị xã Tân Uyên, chiếm 50,7% diện tích trồng lúa toàn tỉnh năm 2020. Sắn được trồng nhiều nhất ở huyện Phú Giáo và Dầu Tiếng, chiếm 70,3% diện tích năm 2020. Ngô được trồng nhiều ở huyện Phú Giáo, huyện Bắc Tân Uyên.

·       Cây ăn quả

Cây ăn quả gồm chuối, dưa lưới, măng cụt, cam, quýt, bưởi, xoài,… chiếm 4,4% (7 146,5 ha) diện tích trồng trọt toàn tỉnh năm 2020. Trong đó, diện tích trồng cam, quýt, bưởi chiếm 52,6% và tập trung nhiều nhất ở huyện Bắc Tân Uyên. Măng cụt được trồng nhiều nhất ơ ̉ thành phố Thuận An. Chuối, dưa lưới được trồng theo quy mô lớn, hiện đại; đặc biệt là ở khu nông nghiệp công nghệ cao An Thái, huyện Phú Giáo.

b.Vật nuôi

Vật nuôi chủ yếu ở tỉnh Bình Dương là gia súc và gia cầm. Gia súc gồm lợn, bò, trâu,... được nuôi nhiều ở huyện Phú Giáo và huyện Dầu Tiếng, trong đó chủ yếu là lợn. Số đàn lợn chiếm 95,4% (674 276 con) tổng số đàn gia súc toàn tỉnh năm 2020.

Gia cầm gồm gà, vịt, ngan,... Trong đó, gà chiếm 95,5% số lượng gia cầm toàn tỉnh năm 2020. Gà được nuôi nhiều ở huyện Dầu Tiếng, huyện Bàu Bàng, huyện Phú Giáo, huyện Bắc Tân Uyên.

  2.Xu hướng phát triển ngành trồng trọt-chăn nuôi ở tỉnh Bình Dương

·       Hướng đến nền nông nghiệp đô thị, nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông thôn văn minh, chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp

Quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Bình Dương đang diễn ra mạnh mẽ theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Ngành nông nghiệp của tỉnh cũng phát triển theo hướng hiện đại hóa và ứng dụng công nghệ cao nhằm nâng cao số lượng và chất lượng sản phẩm.

Tư duy sản xuất nông nghiệp hướng dẫn nông dân sản xuất, hướng đến mục tiêu là sản lượng; tư duy kinh tế nông nghiệp hướng dẫn nông dân làm giàu, hướng đến mục tiêu giá trị, không chỉ dừng lại ở gia tăng sản lượng.

 Việc thay đổi tư duy phát triển nông nghiệp là yếu tố hết sức cần thiết và quan trọng, góp phần nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống của nông dân.

Tỉnh Bình Dương đã có bốn khu nông nghiệp công nghệ cao (tính đến năm 2021) gồm: Khu nông nghiệp công nghệ cao Tiến Hùng (huyện Bắc Tân Uyên), Khu nông nghiệp công nghệ cao tại xã Tân Hiệp và Phước Sang (huyện Phú Giáo), Khu nông nghiệp công nghệ cao An Thái (huyện Phú Giáo) và Khu nông nghiệp công nghệ cao tại phường Vĩnh Tân (thị xã Tân Uyên).

Để thay đổi diện mạo mới cho ngành nông nghiệp của tỉnh, phù hợp với nhu cầu của thị trường, gắn liền với xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống người dân, cần phải đẩy mạnh hơn nữa phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, đáp ứng theo tiêu chuẩn Organic, VietGAP, GlobalGAP

·       Phát triển mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị,tăng năng suất và chất lượng,hướng đến xuất khẩu

Phát triển mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị nhằm hình thành mối liên kết chặt chẽ giữa sản xuất, chế biến và tiêu thụ,... để nâng cao giá trị sản phẩm. Đây là hướng đi bền vững nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho nông dân.

Để phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, ngành nông nghiệp Bình Dương đang ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật như công nghệ sinh học, nhà kính, tưới nhỏ giọt, cảm biến, tự động hóa và IoT nhằm nâng cao năng suất và giá trị sản phẩm. Mô hình Unifarm trồng dưa lưới và chuối trong nhà kính theo công nghệ Israel tại Khu nông nghiệp công nghệ cao An Thái, huyện Phú Giáo là điển hình thành công. Mô hình này sử dụng hệ thống khép kín tự động điều khiển bằng máy tính để kiểm soát tưới tiêu, bón phân, nhiệt độ, độ ẩm, đạt tiêu chuẩn GAP. Sản phẩm Chuối Unifarm đã được xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Malaysia,các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất và nhiều thị trường khó tính như Nhật Bản,Hàn Quốc, đem lại doanh thu lớn.

·       Cơ cấu cây trồng phát triển theo hướng mở rộng diện tích các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao,phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng địa phương

Đẩy mạnh phát triển các vùng chuyên canh cây lâu năm, cây ăn quả đặc sản, rau sạch,… gắn liền với chế biến và tiêu thụ theo chuỗi giá trị, tập trung chủ yếu ở các huyện (thị) gồm Bến Cát, Bàu Bàng, Dầu Tiếng, Phú Giáo, Tân Uyên và Bắc Tân Uyên. Các cây trồng chủ lực như cao su, hồ tiêu, chuối, dưa lưới, cam, quýt, bưởi da xanh,...

·       Chăn nuôi theo quy mô trang trại,ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào sản

xuất,đảm bảo an toàn thực phẩm,gắn với bảo vệ môi trường

Ngành chăn nuôi đang có sự thay đổi từ hình thức chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang phát triển chăn nuôi tập trung quy mô lớn theo mô hình trang trại ứng dụng công nghệ cao, đảm bảo an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trường.

Năm 2020, tỉnh Bình Dương có 759 trang trại, trong đó có 125 trang trại trồng trọt, 627 trang trại chăn nuôi, 7 trang trại nuôi trồng thuỷ sản. Trang trại chăn nuôi tập trung nhiều nhất ở huyện Bàu Bàng có 236 trang trại, huyện Dầu Tiếng có 188 trang trại và huyện Phú Giáo có 134 trang trại. Trang trại trồng trọt tập trung nhiều nhất ở huyện Bắc Tân Uyên có 103 trang trại.

Ngành chăn nuôi gia cầm (gà), bò sữa, và lợn tại Bình Dương đang được quan tâm đầu tư theo hướng ứng dụng dây chuyền sản xuất tiên tiến và phát triển chuồng trại hiện đại.Các mô hình này được tự động hóa hoàn toàn các công đoạn như chế biến thức ăn, thu hoạch, thu gom/xử lý chất thải, và trang bị hệ thống hiện đại để đảm bảo điều kiện sống tối ưu cho vật nuôi (hệ thống vắt sữa, máng ăn/uống, hệ thống làm mát và sưởi ấm).

  3.Đặc điểm nghề nghiệp,yêu cầu của lao động và nghề nghiệp

a.Đặc điểm một số ngành nghề trong trồng trọt-chăn nuôi

·       Nghề nghiệp thú ý

Nghề Thú y có vai trò then chốt là chẩn đoán, điều trị bệnh, bảo vệ sức khỏe và phòng chống dịch bệnh cho vật nuôi theo pháp luật. Qua đó, nghề thú y góp phần cung cấp sản phẩm vật nuôi an toàn cho xã hội và phát triển chăn nuôi bền vững.Người làm công tác thú y thường làm việc chủ yếu tại các trang trại chăn nuôi, cơ sở giết mổ, cơ quan quản lí nhà nước về thú y hoặc mạng lưới thú y ở tuyến cơ sở.

·       Nghề chăn nuôi gia súc gia cầm

Nghề chăn nuôi là nghề sản xuất ra các sản phẩm chăn nuôi phục vụ con người. Người lao động phải thực hiện các nhiệm vụ kỹ thuật quan trọng như thiết kế, xây dựng chuồng trại đảm bảo an toàn, lựa chọn dụng cụ, thiết bị chăn nuôi, và chọn giống vật nuôi phù hợp.

Người làm công tác chăn nuôi gia súc, gia cầm có thể làm việc ở các cơ sở chăn nuôi, công ti chăn nuôi, công ti giống vật nuôi, cơ sở sản xuất thức ăn gia súc, các trang trại chăn nuôi, trung tâm khuyến nông khuyến lâm.

·       Nghề lâm sinh

Nghề lâm sinh là nghề đào tạo người lao động có kiến thức lí thuyết và thực hành về kĩ thuật lâm sinh nhằm phát triển và bảo vệ ngành lâm nghiệp. Người làm nghề lâm sinh phải tạo được cây giống; trồng, chăm sóc, nuôi dưỡng, cải tạo và phục hồi rừng; sản xuất nông lâm kết hợp trên đất nông lâm nghiệp của cá nhân, hộ gia đình, các doanh nghiệp và cơ quan nhà nước.

·       Nghề kiểm lâm

Nghề kiểm lâm thực hiện chức năng tham mưu, quản lý nhà nước về bảo vệ và phát triển rừng, đảm bảo chấp hành pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng như tuyên truyền giáo dục pháp luật lâm nghiệp, thực hiện các biện pháp bảo vệ rừng, theo dõi diễn biến tài nguyên rừng, xây dựng biện pháp bảo tồn thực vật rừng, bảo tồn đa dạng sinh học và động vật, quản lí kĩ thuật gây nuôi một số động, thực vật hoang dã, quản lý bền vững hệ sinh thái rừng.

Người làm nghề kiểm lâm thường làm việc tại các hạt kiểm lâm cấp huyện, hạt kiểm lâm rừng phòng hộ, làm chuyên viên ở một số bộ phận tại cơ quan kiểm lâm và các cơ quan quản lí nhà nước về lâm nghiệp.

b.Yêu cầu cơ bản của lao động và nghề nghiệp trong ngành trồng trọt,chăn nuôi

Đối với nghề nghiệp trong ngành trồng trọt và chăn nuôi, người lao động cần đáp ứng được các yêu cầu cơ bản sau:

– Hứng thú và yêu thích đối tượng lao động.

– Có đủ sức khoẻ, sự bền bỉ, dẻo dai trong lao động.

– Đam mê công việc, yêu nghề, chăm chỉ, sáng tạo, có đạo đức nghề nghiệp.

 – Có ý thức bảo vệ môi trường.

– Tuân thủ đúng những quy định của pháp luật liên quan đến ngành trồng trọt, chăn nuôi.

Yêu cầu đối với một số nghề cụ thể:

·       Nghề thú y

 Biết gieo tinh nhân tạo; biết sử dụng vaccine, thuốc thú y, dụng cụ thú y nhằm chẩn đoán bệnh, phòng chống dịch bệnh và điều trị bệnh; thực hiện công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ; tổ chức, điều hành cơ sở thú y theo từng cấp.

·       Nghề chăn nuôi gia súc, gia cầm

Biết nghiên cứu xu hướng thị trường, lập phương án sản xuất kinh doanh; thiết kế và xây dựng được chuồng trại chăn nuôi; biết lắp đặt và kiểm tra dụng cụ, thiết bị chăn nuôi; sản xuất được giống gia súc, gia cầm; chuẩn bị thức ăn cho vật nuôi; biết nuôi dưỡng, chăm sóc, vệ sinh và phòng bệnh cho vật nuôi.

·       Nghề lâm sinh

Biết trồng, chăm sóc, nuôi dưỡng và phục hồi rừng; thực hiện quản lí, bảo vệ rừng; biết nhân giống cây trồng, trồng cây ăn quả, trồng cây công nghiệp, trồng hoa và cây cảnh.

·       Nghề kiểm lâm

 Thực hiện tuyên truyền giáo dục pháp luật về lâm nghiệp, các biện pháp bảo vệ rừng; theo dõi diễn biến tài nguyên rừng; xây dựng được biện pháp bảo tồn thực vật rừng, bảo tồn đa dạng sinh học.

  4.Thông tin về lao động,việc làm và một số cơ sở đào tạo ngành nghề trồng trọt-chăn nuôi ở Bình Dương

a.Thông tin về lao động,việc làm

Xu hướng tất yếu trong sản xuất nông nghiệp tại Bình Dương là công nghệ cao, sạch và hữu cơ. Điều này đòi hỏi nguồn nhân lực trẻ trong ngành phải được đào tạo cơ bản, có chuyên môn, ngoại ngữ tốt, ý thức kỷ luật và tác phong công nghiệp.

Cơ hội việc làm trong ngành trồng trọt, chăn nuôi rất phong phú. Các kĩ sư học ngành Nông nghiệp ra trường có thể làm việc tại các công ti giống cây trồng, vật nuôi; công ti hoá chất nông nghiệp; trang trại, hợp tác xã nông nghiệp; cơ quan quản lí các cấp về nông nghiệp và phát triển nông thôn; nghiên cứu, giảng dạy tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp hoặc bản thân tự tạo lập công việc sản xuất và dịch vụ liên quan đến trồng trọt, chăn nuôi.

Mặc dù tỷ lệ lao động nông nghiệp có xu hướng giảm (4,8% năm 2016 và 2,7% năm 2020), tỉnh Bình Dương đang tăng chỉ tiêu đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn. Dự kiến đến năm 2025, tỉnh cần đào tạo 1.605 lao động tập trung vào các nghề như: trồng nấm, rau an toàn, hoa lan, cây ăn quả theo công nghệ VietGAP, chăn nuôi thú y, nuôi cá cảnh, và kỹ thuật cao su.

Phân theo địa phương thì nhu cầu đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn đến năm 2025 ở Thủ Dầu Một là 100 lao động, Dĩ An 40 lao động, Tân Uyên 330 lao động, Bắc Tân Uyên 120 lao động, Phú Giáo 425 lao động, Bàu Bàng 100 lao động, Dầu Tiếng 490 lao động(1).

Vấn đề thu nhập của người lao động được thực hiện theo thỏa thuận với người sử dụng lao động dựa trên vị trí việc làm, năng lực, hiệu quả làm việc theo quy định của pháp luật.

Hiện nay, các thông tin tuyển dụng lao động, tuyển sinh, học nghề,… ở tỉnh Bình Dương được đăng tải lên website(2) của Trung tâm Dịch vụ việc làm Bình Dương. Vì vậy, việc tìm kiếm, tuyển dụng việc làm sẽ thuận lợi hơn cho người lao động và người sử dụng lao động.

b.Thông tin nghề nghiệp ở một số cơ sở đào tạo trên địa bàn tỉnh Bình Dương

Ở tỉnh Bình Dương, Trường Trung cấp Nông Lâm nghiệp Bình Dương là cơ sở công lập đào tạo nghề liên quan đến ngành trồng trọt, chăn nuôi. 

 Hình thức tuyển sinh của Trường Trung cấp Nông Lâm nghiệp Bình Dương chủ yếu là xét tuyển với các ngành, nghề đa dạng, gồm: chăn nuôi – thú y; trồng trọt và bảo vệ thực vật; quản lí đất đai; quản lí tài nguyên môi trường; trồng cây công nghiệp; trồng và nhân giống nấm hữu cơ; kĩ thuật trồng bưởi; kĩ thuật trồng và chăm sóc sinh vật cảnh; trồng, chăm sóc và khai thác mủ cao su; trồng rau. Trường đã đào tạo được nhiều lao động có trình độ Trung cấp, lao động kĩ thuật, các nghề sơ cấp và bồi dưỡng kĩ thuật ngắn hạn.

 Trường hợp tác và liên kết với nhiều công ty, doanh nghiệp để tạo địa điểm thực hành, thực tập, rèn luyện kĩ năng, nâng cao tay nghề và tạo việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.

 Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có Trường Cao đẳng Công nghệ và Nông Lâm Nam Bộ.

Trường Cao đẳng Công nghệ và Nông Lâm Nam Bộ thực hiện đào tạo nhân lực kĩ thuật trực tiếp trong sản xuất, dịch vụ theo ba cấp trình độ: Cao đẳng, Trung cấp và Sơ cấp. Trường liên doanh, liên kết với các cơ sở đào tạo, nghiên cứu, sản xuất kinh doanh trong và ngoài nước để tổ chức đào tạo kết hợp sản xuất, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Trường có nhiều chính sách hỗ trợ cho người học: được miễn 100% học phí cho học sinh tốt nghiệp Trung học cơ sở học lên hệ Trung cấp; được học liên thông lên các trình độ cao hơn theo quy định; được hưởng trợ cấp xã hội đối với học sinh, sinh viên thuộc diện chính sách và các chế độ khác; được cấp học `bổng cho học sinh, sinh viên có kết quả học tập và rèn luyện từ loại khá trở lên; được xác nhận hồ sơ vay vốn tín dụng cho học sinh, sinh viên thuộc diện chính sách và xác nhận các giấy tờ khác theo yêu cầu.

Các ngành, nghề đào tạo: công nghệ sinh học; thú y; lâm sinh; làm vườn – cây cảnh; trồng cây lương thực, thực phẩm.

(1) Nguồn: QĐ số 2156/QĐ-UBND của Uỷ ban nhân dân tỉnh Bình Dương, ngày 10 tháng 9 năm 2021 về việc phê duyệt kế hoạch đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn trên địa bàn tỉnh Bình Dương giai đoạn 2021 – 2025.

(2) Website tham khảo: vieclambinhduong.vn